JiWoo Kim and Soo Jin Yang (2025), Nutrients 2025, 17, 404. https://doi.org/10.3390/nu17030404
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μια πρόσφατη ανασκόπηση από τους Ji Woo Kim και Soo Jin Yang (2025) εξετάζει πώς η διατροφή μπορεί να επηρεάσει τόσο την υγεία των νεφρών όσο και τη μυϊκή δύναμη σε άτομα που ζουν με χρόνια νεφρική νόσο. Μια συχνή επιπλοκή της χρόνιας νεφρικής νόσου είναι η σαρκοπενία — η σταδιακή απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης — η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ευθραυστότητα, αναπηρία και αυξημένο κίνδυνο θανάτου. Η σαρκοπενία τροφοδοτείται από διάφορα προβλήματα που συχνά συνοδεύουν την χρόνια νεφρική νόσο, όπως φλεγμονή, κακή όρεξη, μεταβολικές αλλαγές και απώλεια πρωτεϊνών-ενέργειας (protein-energy wasting). Οι παραδοσιακές διαιτητικές οδηγίες για την χρόνια νεφρική νόσο εστιάζουν κυρίως στον περιορισμό μεμονωμένων θρεπτικών συστατικών, ειδικά της πρωτεΐνης. Όμως, νεότερες έρευνες δείχνουν ότι η προσέγγιση μέσω συνολικών διατροφικών προτύπων μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική. Η ανασκόπηση τονίζει τρεις προσεγγίσεις — τη δίαιτα με αντιφλεγμονώδη δράση, τη δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension-δίαιτα για τον έλεγχο της υπέρτασης) και τις φυτοφαγικές δίαιτες — και πώς αυτές μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, να στηρίξουν την υγεία των νεφρών και να προστατεύσουν τους μύες. Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, τα διατροφικά πρότυπα σε συνδυασμό με άσκηση και ιατρική φροντίδα δείχνουν μεγάλη προοπτική στη διαχείριση της σαρκοπενίας στην χρόνια νεφρική νόσο.
ΑΝΑΛΥΣΗ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Σαρκοπενία στην Χρόνια Νεφρική Νόσο: Γιατί η Απώλεια Μυών Έχει Σημασία
Η σαρκοπενία επηρεάζει περίπου έναν στους τέσσερις ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο και γίνεται πιο συχνή στα προχωρημένα στάδια και σε όσους υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Οδηγεί σε αδυναμία, μειωμένη αυτονομία και υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο — η γήρανση, ο διαβήτης, η απώλεια όρεξης και η ίδια η νόσος. Η αιμοκάθαρση, αν και σωτήρια, επιταχύνει την απώλεια μυών προκαλώντας φλεγμονή και απώλεια θρεπτικών συστατικών. Η μεταμόσχευση νεφρού μπορεί να βοηθήσει ορισμένους ασθενείς, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα σταθερά. Αυτό δείχνει γιατί η προστασία της μυϊκής υγείας αποτελεί κεντρικό μέρος της φροντίδας στην χρόνια νεφρική νόσο.
Τι Συμβαίνει Μέσα στο Σώμα
Διάφορες διεργασίες εξηγούν γιατί συμβαίνει απώλεια μυών στην χρόνια νεφρική νόσο:
- Η διάσπαση των μυών υπερβαίνει την ανάπτυξη μυών όταν οι ασθενείς δεν λαμβάνουν επαρκή θρέψη.
- Εμφανίζονται ανισορροπίες στη χρήση πρωτεΐνης λόγω αντίστασης στην ινσουλίνη και συσσώρευσης τοξινών από τους νεφρούς.
- Η συσσώρευση οξέων στο σώμα επιδεινώνει τη διάσπαση πρωτεϊνών και εμποδίζει την ανάπτυξη μυών.
- Η φλεγμονή — τόσο από την χρόνια νεφρική νόσο όσο και από την αιμοκάθαρση — ενεργοποιεί χημικά σήματα που βλάπτουν τους μύες.
Εξαιτίας αυτών των παραγόντων, η αντιμετώπιση της σαρκοπενίας απαιτεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική και όχι μια γρήγορη λύση.
Πόση Πρωτεΐνη και Ενέργεια;
Οι διατροφικές οδηγίες προτείνουν περίπου 0,8 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα για ενήλικες με χρόνια νεφρική νόσο, αλλά όχι πάνω από 1,3 g/kg. Πολύ χαμηλοπρωτεϊνικές δίαιτες (0,6 g/kg ή λιγότερο) μπορεί να προστατεύσουν τους νεφρούς βραχυπρόθεσμα, αλλά αυξάνουν τον κίνδυνο υποσιτισμού και απώλειας μυών μακροπρόθεσμα. Οι θερμίδες είναι επίσης σημαντικές — η υπερβολική μείωση πρόσληψης ενέργειας οδηγεί σε περαιτέρω αδυναμία. Η πρόκληση είναι να βρεθεί η σωστή ισορροπία: προστασία των νεφρών αλλά και διατήρηση της μυϊκής δύναμης, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.
Αντιφλεγμονώδης Δίαιτα
Αυτό το διατροφικό πρότυπο είναι πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς, όσπρια και τροφές με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ενώ περιορίζει το κόκκινο κρέας και τα επεξεργασμένα προϊόντα. Οι ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο συχνά εμφανίζουν υψηλά επίπεδα φλεγμονής και έρευνες δείχνουν ότι δίαιτες πλούσιες σε αντιφλεγμονώδεις τροφές συνδέονται με μικρότερη απώλεια μυών. Αυτές οι δίαιτες μειώνουν τη βλαπτική φλεγμονή, περιορίζουν το οξειδωτικό στρες και μπορεί να επιβραδύνουν τη νεφρική βλάβη. Αν και οι κλινικές μελέτες είναι ακόμα περιορισμένες, τα πρώιμα στοιχεία δείχνουν ότι αποτελεί υποσχόμενη στρατηγική κατά της σαρκοπενίας.
Δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension- Δίαιτα για τον Έλεγχο της Υπέρτασης)
Η δίαιτα DASH, αρχικά σχεδιασμένη για την υπέρταση, δίνει έμφαση σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, άπαχες πρωτεΐνες και μειωμένο νάτριο. Δεν προστατεύει μόνο την καρδιά αλλά στηρίζει και την υγεία των νεφρών στα πρώιμα στάδια της χρόνιας νεφρικής νόσου. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ακόμη ότι μπορεί να ενισχύσει τη μυϊκή δύναμη. Η δίαιτα παρέχει ισορροπημένες πηγές πρωτεΐνης, που βοηθούν στη διατήρηση των μυών, αλλά οι ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τα επίπεδα καλίου (potassium) και φωσφόρου (phosphorus) για να αποφευχθούν επικίνδυνες ανισορροπίες.
Φυτοφαγική Δίαιτα
Οι φυτοφαγικές δίαιτες δίνουν έμφαση σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και δημητριακά ολικής άλεσης, ενώ περιορίζουν τις ζωικές πρωτεΐνες. Για ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, αυτές οι δίαιτες μπορεί να μειώσουν το φορτίο στους νεφρούς περιορίζοντας το όξινο φορτίο, τις τοξίνες και τον φώσφορο. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι χορτοφαγικές χαμηλοπρωτεϊνικές δίαιτες, όταν υποστηρίζονται με συμπληρώματα, μπορούν να καθυστερήσουν την ανάγκη για αιμοκάθαρση. Για τη μυϊκή υγεία, τα στοιχεία είναι λιγότερο άμεσα αλλά ενθαρρυντικά: οι φυτοφαγικές δίαιτες μπορεί να προστατεύσουν τους μύες μέσω των αντιφλεγμονωδών τους επιδράσεων. Οι κίνδυνοι; Υψηλά επίπεδα καλίου και ανεπαρκής πρωτεΐνη, πράγμα που απαιτεί προσεκτική ιατρική παρακολούθηση.
Ολοκληρωμένη Προσέγγιση
Παρά τις διαφορές τους, οι τρεις δίαιτες έχουν κοινά οφέλη: μειώνουν τη φλεγμονή, βοηθούν στον έλεγχο της οξέωσης και στηρίζουν καλύτερη ομοιόσταση των μυών. Αυτή η στροφή — από την εστίαση στον περιορισμό μεμονωμένων θρεπτικών συστατικών προς την υιοθέτηση συνολικών υγιεινών προτύπων — μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική τόσο για τους νεφρούς όσο και για τους μύες. Η κατάλληλη προσέγγιση εξαρτάται από το στάδιο της χρόνιας νεφρικής νόσου. Στα αρχικά στάδια, η DASH ή η φυτοφαγική διατροφή μπορεί να λειτουργήσει καλά. Για ασθενείς σε αιμοκάθαρση, μπορεί να χρειάζεται επιπλέον πρωτεΐνη. Η άσκηση, ειδικά η προπόνηση με αντιστάσεις κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, προσφέρει επιπρόσθετα οφέλη ενισχύοντας τους μύες και βελτιώνοντας τη λειτουργικότητα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η σαρκοπενία στην χρόνια νεφρική νόσο αποτελεί σοβαρή πρόκληση, τροφοδοτούμενη από φλεγμονή, μεταβολικές αλλαγές και κακή θρέψη. Οι παραδοσιακές δίαιτες εστίαζαν κυρίως στον περιορισμό της πρωτεΐνης για προστασία των νεφρών, συχνά όμως σε βάρος της μυϊκής υγείας. Η ανασκόπηση των Kim και Yang τονίζει μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση: συνολικά διατροφικά πρότυπα όπως η αντιφλεγμονώδης δίαιτα, η δίαιτα DASH και η φυτοφαγική διατροφή. Αυτές οι στρατηγικές φαίνεται να υποστηρίζουν τόσο τη νεφρική λειτουργία όσο και τη μυϊκή δύναμη, αντιμετωπίζοντας τη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και την οξέωση. Ωστόσο, πρέπει να εφαρμόζονται προσεκτικά, καθώς μπορεί να προκύψουν κίνδυνοι όπως υψηλό κάλιο ή ανεπαρκής πρωτεΐνη. Ο συνδυασμός κατάλληλης διατροφής με άσκηση και τακτική ιατρική παρακολούθηση είναι καθοριστικός. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για τη βελτιστοποίηση αυτών των στρατηγικών, αλλά προς το παρόν η εστίαση σε ευρύτερα διατροφικά πρότυπα προσφέρει μια ελπιδοφόρα προοπτική για την προστασία της νεφρικής υγείας και τη διατήρηση της μυϊκής δύναμης και λειτουργικότητας.
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ
Το παραπάνω άρθρο είναι το απόσταγμα πρωτότυπης επιστημονικής δημοσίευσης με τα κάτωθι στοιχεία:
Τίτλος
Dietary Patterns, Kidney Function, and Sarcopenia in Chronic Kidney Disease
Συγγραφείς-ερευνητές
JiWoo Kim and Soo Jin Yang
Επιστημονικό περιοδικό δημοσίευσης
Nutrients 2025, 17, 404.
https://doi.org/10.3390/nu17030404
Πανεπιστήμιο/Ινστιτούτο/Ερευνητικό κέντρο
Department of Food and Nutrition, Seoul Women’s University, Seoul, Republic of Korea
ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ
Το άρθρο συνοψίζει δημοσιευμένη επιστημονική μελέτη, χωρίς ευθύνη της συντακτικής ομάδας του From Science to Nutrition για την εγκυρότητα, τη μεθοδολογία ή τα συμπεράσματά της.
Η δημοσίευση δεν σημαίνει αποδοχή ή υποστήριξη των απόψεων των συγγραφέων ούτε συνιστά σύσταση διατροφικής παρέμβασης. Η χρήση των πληροφοριών γίνεται με αποκλειστική ευθύνη του αναγνώστη, ενώ το περιεχόμενο μπορεί να τροποποιηθεί ή να αποσυρθεί χωρίς προειδοποίηση.
Η αξιολόγηση διατροφικών παρεμβάσεων ανήκει αποκλειστικά σε αρμόδιους επαγγελματίες υγείας.
